Świeradów-Zdrój oraz okolice

W samym mieście i jego okolicach wytyczona jest sieć szlaków rowerowych, co pozwala na uprawianie kolarstwa górskiego całym rodzinom. „Oznakowane i nieoznakowane ścieżki rowerowe o różnorodnej nawierzchni i skali trudności, których w okolicach Świeradowa – Zdroju jest około 200km, pozwalają na uprawianie tego rodzaju turystyki” Turyści ceniący sportowy czyli aktywny wypoczynek wybierają Single Tracki – naturalne ścieżki rowerowe. Polsko – czeskie ścieżki (około 90km) znajdują się wśród drzew i leśnych polan, ich trasy są prawie cały czas lekko nachylone w dół, są raczej przeznaczone dla odważnych turystów, lubiących mocne emocje.

Turysta może wybrać Uzdrowisko Świeradów – Zdrój o każdej porze roku – zimą i latem. Może liczyć na różnego rodzaju rekreację i kwalifikowaną formę ruchu turystycznego. Analizując miasto pod względem występujących na jego terenie walorów antropologicznych, wyróżnić należy kilka obiektów stanowiących o jego atrakcyjności turystycznej:

1. Dom Zdrojowy powstał w miejscu wcześniejszego „Domu Źródlanego” z 1781 roku zniszczonego w czasie pożaru w grudniu 1895 roku. Schaffgotschowie podjęli się jednak szybko budowy nowego obiektu (koszt pół miliona marek). W 1899 roku okazały Dom Zdrojowy z 45 metrową wieżą zegarową zaprojektowaną przez architekta wrocławskiego Grossera, przyjął pierwszych kuracjuszy. Na parterze m.in. były salony: gier, muzyczny, taneczny, na wyższych kondygnacjach 70 wytwornie urządzonych pokoi gościnnych [Świeradów Zdrój – Monografia Historyczna miasta, 1989, s.43]. Budynek Domu Zdrojowego uwieńczony został wieżą widokową z zegarem o wysokości 46 metrów znajduje się też największa w Sudeckich uzdrowiskach kryta, modrzewiowa hala spacerowa z 1900 roku w wymiarach: 80 m długości, 10 m szerokości i 10 m wysokości. Na zewnątrz jest taras spacerowy o długości 160 metrów a wnętrze hali pokryte jest dekoracyjną, roślinną polichromią, w oknach są umieszczone oryginalne witraże a nad sceną umieszczony został herb rodziny Schaffgotschów. Przy wyjściu głównym do Hali Spacerowej znajduje się pijalnia ze źródłem wody mineralno – pitnej (szczawy – radonowo - żelaziste).

2. Czarci Młyn – powstał około 1890 roku, podstawowe wyposażenie młyna jest oryginalne i pochodzi z okresu budowy. Młyn jest typowym przykładem budownictwa pogranicza śląsko – czeskiego. Do około 1951roku młyn wodny dysponował napędem z koła wodnego, jest jednym z nielicznych zachowanych na dolnym Śląsku. W 1957roku po 6 letniej przerwie spowodowanej awarią młyna uruchomiono go ponownie. W młynie znajduje się oryginalny, zabytkowy ponad 100letni piec chlebowy, w którym do dzisiaj wypieka się chleb i częstuje się gości odwiedzających ten obiekt. W latach 2011 – 2012 młyn doczekał się rewitalizacji. Budynek oraz jego otoczenie zostało odrestaurowane, zachowując swój pierwotny wygląd. Wokół budynku znajduje się ogród, a w nim różne rodzaje ziół, kwiatów, zbóż. W Czarcim Młynie odbywają się warsztaty z pieczenia chleba, można również uczestniczyć w ubijaniu masła, a przede wszystkim zwiedzać zabytkowe pomieszczenia, posłuchać dawnych historii oraz legend (jedna z nich głosi że przed wejściem do młyna trzeba dotknąć strzegącego wejścia lwa, aby go nie dotknęła klątwa górskiego Czarta), można też zobaczyć strumień, który napędza młyńskie koło.

3. Kościół pw. Świętego Józefa Oblubieńca NMP – wybudowany został w latach 1898 - 1899 dzięki rodzinie Schaffgotschów, według planów inspektora budowlanego Grossera w neogotyckim stylu, ozdobiony od frontu dwoma wieżami o wysokości 37 metrów i 36 metrów. Wewnątrz znajdują się 4 witraże: Serce Pana Jezusa, Matka Boska, św. Jadwiga, św. Jan Nepomucen ufundowane przez hrabinę Elżbietę Schaffgotsch. Kościół swoją nazwę zawdzięcza przeniesionemu ze starej kaplicy ołtarzowi poświęconemu św. Józefowi. Ciekawym i rzadkim rozwiązaniem architektonicznym jest połączenie kaplicy z nowym kościołem jako jedną integralną całość. Na wieży znajduje się dzwon spiżowy z XVI w przeniesiony z pobliskiego Mirska.

4. Chaty sudeckie nazywane też Domami Łużyckimi, w większości pochodzą z XIX wieku. Zlokalizowane są głównie na peryferiach miasta i są częścią Krainy Domów Przysłupowych. Elementem rozpoznawczym takiego domu są przysłupy, czyli system drewnianych filarów, wokół również drewnianej izby podtrzymujący górną część domu. Izba zrębowa z poziomych bali jest jakby „domem w domu” i konstrukcyjnie nie jest związana z resztą budynku [www.swieradowzdroj.pl, data pobrania 18.04.2017r].

5. Schronisko na Stogu Izerskim – wybudowane w 1924r dzięki fundacji rodziny Schaffgotschów, na płn. stoku Stogu Izerskiego, nieco poniżej samego szczytu w Borze Świerkowym. Obiekt jest drewniany, posiada charakterystyczny styl śląsko – łużycki. Jest to jedyne schronisko turystyczne na obszarze gór Izerskich.

Opracowanie na podstawie dostępnych materiałów.